Europejski Akt o Dostępności: nowy alfabet cyfrowej odpowiedzialności
W świecie cyfrowym, w którym aplikacje mobilne, serwisy internetowe, terminale samoobsługowe i platformy e-commerce stały się podstawą życia społecznego i gospodarczego, coraz wyraźniej widać, że nie wszyscy użytkownicy mają równy dostęp do tych samych narzędzi. Dla wielu osób z niepełnosprawnościami proste czynności, takie jak kupienie biletu online, zalogowanie się do banku czy przeczytanie instrukcji obsługi na stronie producenta, wciąż bywają barierą nie do pokonania. To właśnie w tym kontekście wkracza Europejski Akt o Dostępności (EAA) – nowe unijne rozporządzenie, które od 28 czerwca 2025 roku ma realnie zmienić zasady gry.
Choć może się wydawać, że to kolejna formalność prawna, EAA to coś znacznie głębszego. To systemowa próba włączenia osób wykluczanych cyfrowo do pełnoprawnego uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym. Ustawodawca nie kieruje się przy tym tylko empatią czy misją równości — choć są one ważne. W tle są też twarde dane: niemal jedna piąta mieszkańców Unii Europejskiej to osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. To ogromna grupa potencjalnych klientów, partnerów i obywateli, którzy dziś nie mogą w pełni korzystać z produktów cyfrowych — bo nie są one zaprojektowane z myślą o ich potrzebach.
I tu właśnie zaczyna się opowieść o szansie, nie tylko o obowiązku.
Jak EAA przekłada się na projektowanie doświadczeń cyfrowych (user experience design)?
Dla firm technologicznych, software house’ów, instytucji publicznych, ale też designerów i liderów innowacji, EAA staje się katalizatorem zmiany myślenia. To nie tylko wymóg techniczny – to nowy alfabet projektowania, w którym litery dostępności wpisują się w język UX, design thinkingu i transformacji cyfrowej.
W praktyce oznacza to zupełnie inne podejście do projektowania interfejsów. Już nie wystarczy, by coś było „ładne” i „intuicyjne” — musi też być zrozumiałe, elastyczne, obsługiwalne przez osoby niewidome, niesłyszące czy z ograniczeniami ruchowymi. Musi współpracować z czytnikami ekranu, pozwalać nawigować za pomocą klawiatury, oferować alternatywne opisy dla grafik i mieć odpowiedni kontrast kolorystyczny. Ale, paradoksalnie, to nie ograniczenia. To drogowskazy.
Wiele firm, które już wdrożyły zasady dostępności, przyznaje, że poprawiły się nie tylko ich wskaźniki konwersji, ale też jakość całego doświadczenia użytkownika. Bo projektując dla osób z trudnościami, zaczynamy projektować lepiej dla wszystkich.
Pomocne okazuje się tu myślenie znane z metodologii design thinking. W pierwszym kroku stawia się tam na empatię – czyli zrozumienie realnych doświadczeń użytkownika. Jak porusza się po stronie ktoś, kto nie widzi? Co czuje osoba, która słabo słyszy, a próbuje korzystać z wideorozmowy z konsultantem? Gdy pytania te przestają być hipotetyczne, a stają się częścią procesu projektowego, zmienia się cały sposób tworzenia produktów cyfrowych.
Następnie pojawia się faza definiowania wyzwań, kreowania rozwiązań, szybkiego prototypowania i testowania — najlepiej z udziałem samych użytkowników. To właśnie ten iteracyjny, empatyczny model pracy pozwala zespołom IT
i projektantom tworzyć rozwiązania, które nie tylko spełniają normy, ale odpowiadają na rzeczywiste potrzeby.
Projekt I-D-EAA Academy, czyli jak projektować dostępnie i dla wszystkich
Wokół EAA zaczynają powstawać inicjatywy edukacyjne, które łączą wiedzę prawną z praktyką projektowania i wdrażania dostępnych produktów cyfrowych. Jedną z takich inicjatyw jest projekt „I-D-EAA Academy. Dyrektywa EAA w praktyce”. To kompleksowa odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie rynku na rzetelną, przekrojową wiedzę – łączącą perspektywy prawne, technologiczne i projektowe.
Akademia skupia się na tym, by uczestnicy nie tylko poznali treść dyrektywy, ale potrafili wdrożyć jej wymagania w praktyce. Dzięki warsztatom, analizie studiów przypadków, konsultacjom z ekspertami i pracy zespołowej, uczestnicy uczą się przekładać teorię na działanie – projektując z myślą o dostępności już od pierwszego etapu pracy.
Warto podkreślić: EAA nie dotyczy wyłącznie dużych korporacji czy sektora publicznego. Obejmuje też sklepy internetowe, wydawców e-booków, dostawców usług transportowych, operatorów terminali płatniczych i wielu innych. Ignorowanie dyrektywy może w niedalekiej przyszłości oznaczać nie tylko kary finansowe, ale i utratę zaufania klientów.
Czy zatem EAA to tylko wyzwanie? Zdecydowanie nie. To szansa, by przyspieszyć rozwój kompetencji w Twojej firmie, zbudować zespół projektowy, który rozumie potrzeby różnych użytkowników, a przy okazji zyskać przewagę konkurencyjną. W czasach, gdy zaufanie użytkownika staje się walutą cyfrowej gospodarki, dostępność może być Twoją najlepszą inwestycją!
Zadbaj o dostępność – nie tylko dlatego, że musisz. Zrób to, bo możesz.
Bo przyszłość cyfrowa ma sens tylko wtedy, gdy jest dostępna dla wszystkich.
Zgłoś swoją firmę do projektu: I-D-EAA Academy. Dyrektywa EAA w praktyce
Projekt „I-D-EAA Academy. Dyrektywa EAA w praktyce” oferuje kompleksowe wsparcie, które ma na celu podniesienie świadomości oraz kompetencji przedsiębiorców i ich pracowników w zakresie dostępności, projektowania uniwersalnego oraz przepisów wynikających z Dyrektywy EAA.
dr Anna Klecha
Z wykształcenia anglistka i psycholingwistka, zawodowo – edukatorka i mikroinfluencerka w obszarze inkluzywności i różnorodności. Pierwsze doświadczenia trenerskie zdobywała w pracy naukowo-dydaktycznej, prowadząc zajęcia dla studentów Wydziału Anglistyki oraz Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu. Następnie prowadziła szkolenia i warsztaty grupowe dla pracowników globalnych międzynarodowych firm, jak McKinsey & Company, Roche Polska, GSK czy Capgemini, specjalizując się w wystąpieniach publicznych, komunikacji biznesowej i wizualnej oraz mentoringu dla tzw. new hires. Posiada praktyczne doświadczenie w komunikacji ze zespołami reprezentującymi różne kultury i narodowości, m.in. Indie, kraje Ameryki Środkowej, Stany Zjednoczone czy Niemcy. Od 2023 r. zajmuje się tematyką DEI, szeroko rozumianej dostępności oraz różnorodności potrzeb.
